Кейбір сарапшылардың пікірінше, COVID салдарынан болатын иіс пен дәмнің созылмалы бұзылуы тамақ өнеркәсібін рецепттер мен мәзірлерді жаңартуға итермелеуі мүмкін.
Ұзаққа созылған COVID пандемиясына байланысты қанша адамның тамақтану тәжірибесі нашарлағанын ешкім білмейді. Вирустың ең жиі кездесетін белгілерінің бірі – аносмия деп аталатын дәм мен иіс сезу қабілетінің жоғалуы (ғалымдар біз тамақ дәмінің 75-95%-ын иіске байланысты сеземіз деп есептейді). Өз кезегінде, ол паросмияға айналуы мүмкін, яғни иіс сезімі қайта оралып, бірақ бұзылған болуы. Кейбір, ал кейде барлық заттардың дәмі мен иісі басқаша, әдетте жағымсыз болып кетеді.
Паросмия қазіргі уақытта ұзақ мерзімді немесе созылмалы COVID синдромы болып саналады, бірақ мәселенің көлемі әзірше белгісіз. Кейбір мәліметтерге сәйкес, ауырғандардың шамамен 60%-ы дәм мен иіс сезу бұзылуынан зардап шегеді, ал олардың 10%-ында мұндай бұзылулар ұзақ уақыт сақталады. Кейбір жағдайларда бұл адамның тамақтануға деген қабілетіне елеулі әсер етеді – біреу тым аз немесе керісінше, тым көп жей бастайды (жоғалған дәмге ұмтылу үшін). Азық-түлік қауіпсіздігі тұрғысынан да мәселелер бар – аносмиямен ауыратын адамдар бұзылған тағамдарды орташа есеппен екі есе көбірек жейді.
Дәм мен иісті қабылдаудың бұзылуы әрқашан болған, бірақ пандемия бұл мәселені бұрынғыдан да өзекті етті. Рединг университетінің докторы Джейн Паркердің айтуынша, иіс бұзылуы әлі де нашар зерттелген. Паросмиямен ауыратын көптеген адамдар үшін таныс хош иістер мен дәмдер өте жағымсыз болып кетеді. Көрнекті мысалдар: кофе және ет, пияз, сарымсақ, шоколад, цитрус жемістері немесе алма сияқты басқа да күшті иісті тағамдар. Бірқатар ғалымдардың пікірінше, тамақ өнеркәсібі бұндай адамдар санының өсуін ескеруі керек және соған сәйкес өз өнімдерінің формуласын жаңартуға тырысуы керек. Бұл дәмді қабылдау қиындығы бар адамдарға ділдік және тамақтану қажеттіліктеріне байланысты мәселелерді шешуге көмектеседі.
Spoonshot компаниясында бұған қалай жетуге болатыны туралы бірнеше ұсыныстар бар. Күшті иісі немесе дәмі бар ингредиенттерден бас тартатын, оның орнына тамақтанудың басқа аспектілеріне назар аударатын мәзірлер вирустан емделіп жатқан адамдарға көбірек ұнайтын болады. Тағамның текстурасы өте маңызды болуы мүмкін – ұзақ уақыт шайнайтын қытырлақ немесе тұтқыр ингредиенттер дәмді ұзартуға көмектеседі. Умами дәмі мен ыстық, суық немесе ащы заттар тамақ пен сусын қабылдау сезімін жақсартады.
Доктор Паркер иіс сезу жаттығулары мәселені шешудің тағы бір әдісі болуы мүмкін екенін айтады. Зерттеулер көрсеткендей, ауырағандар түрлі хош иісті (әдетте раушан, эвкалипт, лимон және қалампыр) үнемі иіскеу жаттығулары жалпы иіс сезу функциясын жақсартуға көмектеседі. Бірақ ауыр жағдайларда мұндай жаттығулар жарамайды. Сондықтан бұл бағытта қосымша зерттеулер қажет.
Дереккөз: www.foodnavigator.com