Жаңа зерттеуге сәйкес, азық-түлік қалдықтары – оның белгілі бір бөлігі адамдар сатып алғандарын жемегенде пайда болады – бұл адамдар ойлағаннан да маңызды мәселе. Егер сіз олардың санын екі есе азайтсаңыз, бұл әлемдегі парниктік газдар шығарындыларының деңгейін төрттен біріне қысқартады.
Қазіргі кездегі белгілі статистикаға сәйкес, жыл сайын өндірілетін азық-түліктің шамамен үштен бір бөлігі жоғалады немесе сол немесе басқа жолмен ысырап болады. Бұл тамақ қалдықтары бір ел болса, атмосфераға зиянды парниктік газдарды шығару бойынша әлемде үшінші орында болар еді. Сондай-ақ жаһандық азық-түлік өндірісі парниктік газдар шығарындыларының төрттен бірінен үштен бірін құрайтыны жиі айтылады. Ал жаңа деректерге сәйкес, бұл шығарындылардың жартысына жуығы жоғарыда аталған тамақ қалдықтары мен ысыраптарынан келеді. Өз кезегінде бұл жартысының үштен бірі тұтынушылар лақтыратын өнімдерден келеді.
Неліктен маңызды? Жаңа сандар негізінен азық-түлік өндірісінің ғаламдық жүйесінің қоршаған ортаға теріс әсерін айтарлықтай азайту үшін адамдарға тұрмыстық тамақ қалдықтарын азайту үшін қарапайым қадамдар жасау керектігін көрсетеді. Бұл тұжырымдарға негізделген зерттеу 54 азық-түлік тауарларын және 164 ел аймағын зерттеумен айналысты. Ал тамақ қалдықтарынан шығатын парниктік газдар деңгейі бұрынғы бағалау көрсеткіштерінен екі есе көп.
Зерттеуге сәйкес, азық-түлік қалдықтары мәселесі әсіресе АҚШ пен Қытайда ушығып тұр. Осы елдердегі тұтынушылар лақтыратын өнімдердің үштен бір бөлігі әлемдегі барлық тамақ өнімдерін өңдеу және тасымалдау процестерінен шығатын жалпы шығарындылармен салыстыруға болады. Сонымен қатар Бразилия, Қытай, Үндістан және АҚШ азық-түлік қалдықтарынан шығатын барлық шығарындылардың 40%-іне жауапты. Еуропалық тұтынушылар да күнәсіз емес – мысалы, Ұлыбританияда ата-аналардың жартысына жуығы әлі де жеуге болатын тағамды қоқысқа тастайтынын мойындайды. Олар пакетті ұзақ уақыт бұрын ашқандықтан немесе тым көп сатып алғандықтан қалдықтарды тастайды. Кейбір ғалымдар азық-түлік қалдықтары мәселесі тек нашарлай түседі деп сендіреді, өйткені сол Қытай мен Үндістан батыстық тамақтану әдеттерін белсенді түрде қабылдауда.
Зерттеу авторлары ЖІӨ деңгейі жоғары елдерде азық-түлік ысыраптарынан (өндіріс, тасымалдау және сақтау процестеріне тікелей байланысты) шығарындылар төмен екенін атап өтті. Бұл қалдықтарды өңдеудің неғұрлым озық технологияларын қолданумен түсіндіріледі. Сондықтан мұндай географиялық аймақтарда бірінші кезекте тұтынушылардың тамақ қалдықтарына және белгілі бір тағамдық ұсыныстарды насихаттауға назар аудару керек. ЖІӨ деңгейі төмен елдер үшін өндіріс процестерін оңтайландыру және қалдықтарды өңдеудің тиімді жүйелерін құру тиімдірек болады.