• Русский
    • Қазақ тілі
Close
  • Русский
  • Қазақ тілі
Close

«Ақылды» қаптама тағам қалдықтарымен күресу құралы ретінде

Тағам қалдықтары – бүкіл жер шары үшін маңызды мәселе болып табылады, ол климаттың өзгеруіне және азық-түлік өндірушілерінің, бөлшек саудагерлер мен тұтынушылардың шығындарына ықпал етеді. БҰҰ мәліметтері бойынша, бүкіл өндірілген тағамның 13%–ы егістік алқабынан дүкенге дейін жоғалады, ал 17%-ы үй шаруашылығында, қоғамдық тамақтану мен бөлшек саудада тасталынады. Бұл өз кезегінде тағам өнімдерін өндіруге жұмсалған ресурстар да желге ұшқанын білдіреді. Сондықтан тағам қалдықтарын азайтуға арналған шешімдер бұрынғыдан да қажет, әсіресе басқа әлемдік проблема – аштық тұрғысынан, өйткені ондай жағдайдағы адамдардың саны соңғы онжылдықта тұрақты түрде өсіп келеді.

Енді ғалымдар мәселенің шешімін таба алғандарын айтады. Олар өнімнің әлі жеуге жарамды немесе жарамды емес екенін анықтауға көмектесетін «ақылды» қаптама болуы мүмкін және тұтынушыға жарамдылық мерзімі мен сақтау мерзімінің алдын ала анықталған (және әрқашан дәл бола бермейтін) күндеріне сенудің қажеті жоқ.

Канададан келген зерттеушілер тобы құрамның нашарлағанын қандай да бір әдіспен көрсете алатын азық-түлік қаптамаларына бірқатар тестілер жүргізді. Олардың пікірінше, мұндай «ақылды» технологияларды коммерциялық өндіріске біріктіру тағам қалдықтарының айтарлықтай төмендеуіне ықпал етуі мүмкін. Ғалымдар өз жұмыстарында азық-түлік қауіпсіздігін сақтау үшін сақтау мерзімі мен жарамдылық мерзімін қолданудың қолданыстағы тәжірибелерін талдап шықты, сонымен қатар тұтынуға жарамды тағамның ысырап болуына жол бермейтін балама тәсілдерді табуға тырысты.

Сыналған қаптамалық шешімдердің арасында, мысалы, өнім бұзылған жағдайда түсін өзгертуге қабілетті пластикалық пленка, белгілі бір контаминанттарды анықтайтын кіріктірілген тестісі бар тағам науалары және тозаңдандыру кезінде бактерияларды бейтараптандыруға қабілетті арнайы гельдер болды. Барлық шешімдер листерия, сальмонелла және ішек таяқшасы сияқты ең көп таралған патогендерді анықтауға бағытталған.

Мұндай қаптамалар міндетін дұрыс атқарып жатқанымен, зерттеушілер өндіріс шығындарының айқын өсуіне байланысты компаниялар тиісті технологияларды біріктіруге асықпайтынын атап өтті. Дегенмен, авторлар әлемдік ауқымда тағам қалдықтарының ықтимал төмендеуі жылына миллиардтаған доллар шығындардың алдын алады деп санайды, ал ғылым, реттеушілер және бизнес жарамдылық мерзімі бар ескірген «күнтізбелік» жүйенің орнына азық-түлік қауіпсіздігінің жаңа жүйесін бірге әзірлеуі керек.

Дереккөз: http://doi.org/10.1038/s44222-024-00190-5